esham sistemi ne demek?

Esham Sistemi

Esham sistemi, Osmanlı Devleti'nde 1775 yılında uygulamaya konulan bir tür borçlanma sistemidir. Temelde devletin nakit ihtiyacını karşılamak amacıyla oluşturulmuş ve modern anlamda tahvil'e benzeyen bir yapıdır.

Sistemin İşleyişi:

• Devlet, "esham" adı verilen senetler çıkarır ve bunları satarak gelir elde ederdi.
• Esham sahipleri, devlet tarafından belirlenen oranlarda faiz (kâr payı) alırlardı. Bu faiz ödemeleri, genellikle devletin belirli gelir kaynaklarından (örneğin, vergiler) sağlanırdı.
• Esham senetleri, alınıp satılabilen ve devredilebilen menkul değerler idi.
• Eshamların vade süreleri farklılık gösterebilirdi. Bazıları belirli bir süre sonra itfa edilirken, bazıları da süresiz olarak faiz getirisi sağlardı.

Esham Sisteminin Amaçları ve Sonuçları:

• Amaç: Devletin acil nakit ihtiyacını karşılamak, bütçe açıklarını kapatmak ve savaş gibi olağanüstü durumlarda finansman sağlamak.
• Sonuçları:
  • Başlangıçta devletin kısa vadeli finansman sorunlarını çözmesine yardımcı oldu.
  • Ancak, zamanla faiz ödemeleri devletin bütçesi üzerinde ağır bir yük oluşturdu.
  • Esham sisteminin yaygınlaşması, bazı kesimlerin (özellikle sarraflar ve tefeciler) zenginleşmesine yol açtı.
  • Sistem, Osmanlı Devleti'nin ekonomik bağımlılığını artırdı ve dış borçlanmaya zemin hazırladı.
• Esham sistemi, Osmanlı maliyesinde önemli bir dönüm noktası olmuş ve daha sonraki borçlanma uygulamalarına (örneğin, Düyun-u Umumiye) giden yolu açmıştır.